مبانی نظری ایده ها و عملکرد وزاری دولت تدبیر و امید، سال ها قبل توسط یکی از مشاورین آقای روحانی در کتاب «ایران و جهانی شدن، چالش‌ها و راه حل‌ها» تئوری ریزه شده و بر این کتاب، آقای روحانی- رئیس جمهور کشورمان- پیشگفتاری نوشته است.

وزیر صنعت با بیان "در اقتصاد نیز نیازمند واردات مدیران اقتصادی خارجی هستیم" گفت: همان‌طور که در بخش‌های ورزشی مربی خارجی به کشور می‌آوریم در بخش صادرات نیز برای توسعه بازارهای صادراتی نیازمند ورود مدیران اقتصادی خارجی هستیم    .

این ایده اگر چه در ظاهر بسیار ساده و زیبا به نظر می رسد اما آشنایی با مبانی نظری این ایده ها، پرده از حقیقتی تلخ بر می دارد. و آن همان «گفتمان وابستگی» است که توسط مشاور آقای روحانی تئوری ریزه شده و بوسیله ی وزارت خانه های متبوع عملیاتی می شود.

آقای سریع القلم در این کتاب مسیر توسعه ایران را با انگاره ی وابستگی تئوری ریزه می نماید. این تئوری تنها راه توسعه ی ایران را در دنبال روی از نظام سرمایه داری و دست کشیدن از برخی ارزشها و اصول قانون اساسی می داند؛ چرا که برخی از بندهای قانون اساسی را در تعارض با توسعه ی غربی می داند.

انقلاب اسلامی که هویت خود را  در رویارویی با نظام استکباری (سرمایه داری) کسب کرد، در این تئوری باید دست از اصول و ارزش های خود بردارد و دست به دامان همان نظام استکباری می شود که هویت خود را در ضدیت با آن بدست آورده است.

از نظر سریع القلم، نباید به دنیای بین‌المللی و نظام سرمایه‌داری بدبین بود، بلکه برای رشد و توسعه ایران باید به آنها «اعتماد» کرد، و هر کشوری که زودتر به آنها اعتماد کرد – مانند ژاپن- زودتر به پیشرفت و توسعه دست یافت(ص26)

عقلانیت و نیز ضرورت رشد و توسعه کشور، مسأله‌ای است که پیوستن به نظام سرمایه‌داری و کاپیتالیستی جهانی شدن را اجتناب‌ناپذیر کرده است(ص30)

از نظر سریع القلم، همکاری با بخش خصوصی مستلزم همکاری با شرکت‌های داخلی و به ویژه شرکت‌های خارجی از کشورهای صنعتی و توسعه یافته است، به طوری که می‌توان گفت رشد و توسعه ایران صرفا با همکاری با آمریکا، آلمان، فرانسه و ... امکان‌پذیر است.(ص106) و همچنین حل مشکل اقتصادی و دست یابی به پیشرفت و توسعه در روند جهانی شدن، مشروط به واسپاری اقتصاد به بخش خصوصی است(ص103-104)

حالا رونمایی از قراردادهای نفتی جدید ایران که با حضور شرکت های خارجی و شرکت های خصوصی و حذف شرکت ملی نفت تعریف شده است دقیقاً در راستای عملیاتی کردن همین تز تلقی می شود:

با برگزاری کنفرانسی در تهران، از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به IPC     رونمایی شد. مطابق با این مدل قراردادی، یکی از شروط حضور شرکت‌های خارجی در میادین نفتی و گازی ایران، مشارکت یک شرکت ایرانی در فعالیت‌های اکتشاف و توسعه میدان در کنار این شرکت‌ها است. براساس مدل IPC   ، شرکت ملی نفت ایران اجازه حضور در این مشارکت را ندارد و فقط شرکت‌های خصوصی مجوز حضور در این کنسرسیوم را دارند. در این مدل قراردادی، شرکت ملی نفت ایران به عنوان کارفرما تلقی شده است و نقشی به عنوان اپراتور در پروژه‌ها ندارد.

در دیدگاه سریع القلم، لازمه ی این همکاری با آمریکا، آلمان و ... این است که آنها در ایران حضور داشته باشند (ص106) و به تعبیر آقای نعمت زاده در اقتصاد نیز نیازمند واردات مدیران اقتصادی خارجی هستیم.

پیاده روی اربعین حسینی در چارچوب نظریه های جامعه شناسان و اندیشمندان غربی قابل فهم نیست. پیاده روی اربعین قطعاً کنشی از سنخ کنش های عقلانی معطوف به هدف نیست،  زیرا اساس کنش عقلانی معطوف به هدف، سود دنیویی است. در این نوع از کنش ها، این سود دنیوی است که فرد را بر می انگیزاند تا کنش از وی صادر گردد، در حالی که در پیاده روی اربعین به عنوان یک کنش، افراد کنش گر نه تنها به دنبال سود مادی نیستند بلکه تمام سرمایه مادی سالانه ی خود را در این همایش بزرگ هزینه می کنند. علاوه بر این، در این راهپیمایی عظیم احتمال خطر جانی برای زئران حسینی نیز وجود دارد و لذا با عقلانیت ابزاری که به دنبال انتخاب بهترین وسیله برای دستیابی به هدف مادی است، نمی توان به تحلیل این واقعه عظیم پرداخت.

مدرنیته و نظام سرمایه داری غرب که با انکار ارزش های الهی  و با اعلام مرگ خدا، به بزرگی تمدن خود بالید و مرگ ارزش ها را جشن گرفت و حکم به خروج کنش عقلانی معطوف به ارزش از دایره ی تئوریک خود داد، حال باید این بار برای تحلیل کنش های انسانی از قبیل گردهمایی بزرگ اربعین، نظریه های موجود خود را جرح و تعدیل کند و براساس مفاهیم جهان اسلام به تحلیل این قبیل کنش ها بپردازد.

کنش های که در روز عاشورا در کربلا در اوج زیبایی رخ داد، کنش های معطوف به هدف و به دنبال سود دنیوی نبود، بلکه کنش های عقلانی معطوف به ارزش های الهی بود، براساس این منطق، کنش، نه به دلیلِ سودآوری دنیوی، بلکه براساس پیروی از حق، معنا دار خواهد بود و کنش هایی که در گردهمایی روز اربعین از کنشگران رخ می دهد را باید باز تولید کنش های روز عاشورا دانست و بر اساس همان منطق تفسیر نمود. پیاده روی و همایش عظیم اربعین تجلی ارزش های الهی در روی زمین است و باید بر خلاف گفته ی نیچه با رساترین فریاد اعلام کرد: «و هنوز خدا زنده است.»

بر اساس چنین منطقی، می توان گفت پیاده روی اربعین نشانه ی شکل گیری تمدن و اقتدار جهانی نوینی براساس کنش عقلانی معطوف به ارزش است. اقتداری که آغازگاه آن، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و امتداد آن در اربعین حسینی قابل مشاهده است و البته این پایان راه نیست...

اربعین حسینی تبلور یک همزیستی زیبا از نژادها و زبان ها و قومیت ها در یک سرزمین است که لازمه پدید آمدن یک تمدن جهانی است. ارزش های زیبایی که در تابلوی روز عاشورا ترسیم شد و زینب سلام الله علیها به تماشای آن نشست، این بار در همایش جهانی پیاده روی اربعین بازتولید می شود تا این بار، غربِ تشنه ی معنویت به نظاره ی آن بنشید.