خدای متعال در قرآن کریم، افرادی را بعنوان الگو برای تربیت انسانها معرفی می کند.

1.پیامبر گرامی اسلام (لقد کان لکم فی رسول لله اسوة حسنة لمن کان یرجو الله و الیوم الاخر و ذکر الله کثیراً) احزاب:21

2. حضرت ابراهیم (ع) و پیروان او - (قد کانت لکم اسوة حسنة فی ابراهیمَ و الذین معه) ممتحنه : 6

3. حضرت فاطمه(س)- امام مهدی (عج) آن مولای عدل گستر الگوی خود را اینچنین معرفی می کند: و فی ابنة رسول الله لی اسوة حسنة (بحارالانوار:ج 53:ص 178)

فاطمه نه تنها الگوی زنان که الگوی تمام جهانیان است.

1. تجلی ایثار

ایثار و از خود گذشتگی، یکی از مهمترین عوامل استحکام روابط و محبت میان اعضاء یک مجموعه است. نمونه های ایثار و گذشت در زندگی هر انسانی نشانگر بزرگی روح و علو همت اوست، از این نمونه ها در زندگی امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه زهرا(س) فراوان دیده می شود. به این نمونه زیبا توجه فرمایید:

پیامبر اکرم(ص)، علی(ع) و فاطمه(س) را مشاهده نمود که مشغول کار هستند. از آنها پرسید:

کدام یک خسته تر هستید؟

امیرالمؤمنین(ع) پاسخ داد: فاطمه!

رسول خدا(ص) در جای فاطمه(س) نشست و کار او را انجام داد.

از جمله نکاتی که در این گزارش کوتاه قابل توجه است، یکی همکاری علی(ع) با فاطمه(س) در امور خانه و دیگری نحوه پرسش است که پیامبر اکرم(ص) نمود و مستقیما خطاب به دختر خویش ننمود که می خواهم به تو کمک نمایم. از طرف دیگر علی(ع) با همین پاسخ کوتاه، عطوفت و مهربانی به همسرش را نشان می دهد و این می تواند درس بزرگی برای همه خانواده ها باشد که در روابط همسری، از خود گذشتگی یک اصل است و باید با مسایل زندگی خود و دیگران با ظرافت و مهربانی برخورد کرد. باید به خانه امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه(س) نگریست که خانه مهر و ایثار است.

روشن است آنگاه که روح تعاون در محیط محدود خانه اوج گرفت انسان، گذشت و فداکاری را پیشه خود نمود در جامعه نیز با همه گستردگیش اثر می ذارد، بنابراین محیط زندگی شخصی، زمینه ای برای رشد مکارم اخلاقی و آماده شدن برای حضور مفید در جامعه می باشد.

2. ارتباط علمی حضرت زهرا(س) با فرزندان

حضرت مجتبی(ع) در پنج سالگی هر روز به مسجد می رفت و از کلمات و مواعظی که پیغمبر(ص) در مسجد بیان می فرمود، همه آنچه را به ذهن مبارک خود می سپرد، به خانه می آمد ( و به اقتضای ادای حق علم که نشر است) برای مادر بزرگوار خود حرف به حرف بیان می کرد و چون امیرالمؤمنین(ع) به خانه تشریف می آورد، حضرت صدیقه طاهره(س) آنها را برای آن جناب بازگو می کرد. روزی حضرت علی(ع) پرسید: ای فاطمه، تو به مسجد حاضر نبودی از کجا این کلمات را فهمیدی؟ گفت: فرزندم حسن هر روز آنچه پدر بزرگوارم بر منبر می گوید، بی کم و کاست به همان ترتیب برایم بیان می کند. (15)

چنان که گفتیم، فاطمه زهرا(س) با کودکان خود گفتگوهای علمی داشت و آنان را به بیان نطق علمی تشویق می کرد و این کار مادر افزون بر انس امام حسن مجتبی(ع) با مسجد سبب می شد که وی با شوق و اشتیاق همه مواعظ و حکمات پیامبر را به ذهن بسپارد.

3. دعا برای سلامتی فرزندان

از وظایف والدین، دقت در سلامت جسم فرزندان است. حضرت فاطمه(س) به عنوان الگو و مادر نمونه، با حساسیت بالایی این مسأله را پیگیری می کرد و چنانچه فرزندانش بیمار می شدند، با توکل به خدا و دعا به درگاه او برای آنها طلب سلامتی می کرد.

همان گونه که ابن عباس می گوید: «حسنین(ع) بیمار شدند، پیامبر(ص) با جمعی از یاران به عیادتشان آمدند و به علی(ع) گفتند: ای ابوالحسن خوب بود نذری برای شفای فرزندان خود می کردی، علی(ع) و فاطمه (س) و فضه خادمه نذر کردند که اگر آنها شفا یابند، سه روز روزه بگیرند. (14) 14- فرهنگ فاطمی، شأن نزول سوره هل اتی، ص 376 ، علامه امینی، الغدیر، در فضیلت اهل بیت(ع)

4. قناعت

در تهیه جهیزیه به ضروری‌ترین و ابتدائی‌ترین وسائل زندگی در آن عصر بسنده شد، از سیرت پیامبر اسلام صلی‌الله علیه وآله می‌آموزیم که بایستی در الگوی مصرف تجدید نظر کنیم و در زندگی فناپذیر و زودگذر دنیا به حداقل ممکن قناعت ورزیم تا از گذرگاه پرهیاهوی زندگی سبکبار بگذریم و تن به بردگی این و آن ندهیم.

مگر حضرت فاطمه علیها‌السلام دختر پیامبر صلی‌الله علیه وآله رهبر بی‌نظیر مسلمانان نبود؟ مگر از نژاد بنی‌هاشم یعنی اصیل‌ترین و شریف‌ترین تیره‌های عرب به حساب نمی‌آمد؟ مگر مادرش حضرت خدیجه علیهما‌السلام ثروتمندترین زن عرب در عصر خویش نبود؟ مگر از همه جهات علمی فردی آگاهتر و اندیشمندتر از همگان نبود؟ مگر پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه‌ وآله نمی‌توانست جهیزیه زیادی را همراه دخترش کند؟

پاسخ همه این سوالات «مثبت» است اما منش و روش پیامبر عظیم ‌الشأن اسلام صلی‌الله علیه و‌آله و خاندانش بر ساده‌ زیستی استوار است . (2) زندگانی فاطمه زهرا علیهاالسلام تألیف محمد قاسم‌پور با مقدمه آیت‌الله مرعشی نجفی ص47.

متأسفانه در برخی خانواده‌ها جهیزیه دخترانشان نمایشگاه بین‌المللی کاملی است از لوازم خانگی داخلی و خارجی که برقش چشم‌های ظاهربین را خیره می‌کند.

5. ادب

همسر بودن زهرا نسبت به علی مانع از آن نبود که پیوسته با او مؤدبانه سخن بگوید یک بار هم در طول زندگی همسر را به نام فرزند ابو طالب صدا نکرد، بلکه صدای همسر پیوسته با ادب مناسب و آهنگ مناسبتر بود به گونه ای که به کانون زندگی حرارت و گرمی‏ می‏بخشید، فقط یک بار در یک جریان سیاسی که حق وی را غصب کردند و علی خانه نشین شده بودـآیة الله جعفر سبحانی،سیمای فرزانگان ج ?

6. فرجام شیرین

گزارش دیگری که بیانگر رنجهای فاطمه(س) در طول زندگانی کوتاه اوست، گزارشی است که جابر نقل کرده است: پیامبر(ص) فاطمه را دید که پیراهنی بسیار خشن و کم ارزش پوشیده بود و با دست آسیاب می کند و در همان حال فرزندنش را شیر می دهد، پیامبر(ص) در حالی که اشک می ریخت فرمود: دخترم سختیهای دنیا را تحمل کن تا به شیرینی و حلاوتهای آخرت دست یابی.

فاطمه(س) عرض کرد: خدا را بر نعمتهایی که داده است سپاسگزارم. به همین مناسبت این آیه شریفه خطاب به پیامبر اکرم(ص) نازل شد:

«و لسوف یعطیک ربک فترضی»(8)

«پروردگار تو آن قدر به تو عطا خواهد کرد که خشنود گردی.»